تهویه مکانیکی یا مصنوعی – قسمت اول

تهویه به معنای ورود و خروج گاز ها از طریق ریه ها است . به هر روشی که انجام تهویه توسط تجهیزات مکانیکی صورت گیرد ، تهویه مکانیکی اطلاق می گردد. در تهویه مصنوعی روند ورود و خروج گاز ها به ریه ها از طریق تغییر در  فشار داخل یا خارج توراکس صورت میگیرد. تاریخچه تنفس مصنوعی به حدود 870 سال قبل از میلاد مسیح بر میگردد. در سال 1530 پاراسلوس (paracelsus) با استفاده از دم آهنگری و قرارا دادن آن در دهان بیمار و دمیدن هوا ، موجب رساندن هوا به ریه ها شد . از آن زمان تا کنون ، تهویه مصنوعی  پیشترفتهای شگرفی نموده است .

اهداف تهویه مصنوعی 

هدف از تهویه مصنوعی درمان بیماری ریوی نیست بلکه با برقراری تهویه مصنوعی و حمایت از ریه ها ، تا زمان رفع علت زمینه ساز ، نیاز های تهویه ای و اکسیژناسیون بیمار تامین می گردد.

مهم ترین اهداف تهویه مصنوعی عبارتند از : 

1- حفظ و برقراری تهویه مناسب آلوئولی جهت جذب اکسیژن و دفع CO2 از بدن 

2- تجویز اکسیژن با غلظت مورد نظر جهت اصلاح انواع هیپوکسمی

3- تجویز گاز  تحت فشار مثبت به منظور افزایش حجم ریه ها و کاهش ابتلا به آتلکتازی

4- اعمال فشار مثبت در انتهای بازدم (PEEP) به منظور جلوگیری از کلاپس راههای هوای و بهبود اکسیژناسیون  بیمار 

5- برقراری و حفظ تنفس با طرح تهویه ای مناسب 

6- برقراری مجدد تنفس  در بیماران دچار ایست قلبی تنفسی یا بیمارانی که تنفسی ارادی آنها کارایی لازم جهت جذب  اکسیژن یا دفع CO2  را ندارد .

7- در نارسایی حاد تنفس با علایم PaCO2> 50mm Hg  همراه با PH<7.3  به منظور پیشگیری از  بروز اختلال در سطح  سلولی  خصوصا آسیبهای غیر قابل برگشت  سلولهای مغزی 

8- به عنوان درمان کمکی در بیماران به بیماریهای مزمن انسدادی ریه که دچار حملات حاد نارسایی تنفس شده اند .

9- به عنوان درمان کمکی در مواردی که قفسه سینه و ریه ها تحت فشار قرار گرفته باشند ، نظیر تروماهای وسیع وارده به توراکس . 

موارد استفاده بالینی 

موارد استفاده بالینی از تهویه مکانیکی به قرار زیر است .

1-دپرسیون مراکز تنفس واقع در سیستم عصبی مرکزی همراه با آپنه ناشی از مصرف بی رویه دارو های مضعف CNS(‌نارکوتیکها -آرام بخش هاو .. ) ، ی متعاقب سکته مغزی و افزایش فشار داخل جمجمه  ناشی از هیپوکسی مغزی و توده های فضا گیر مثل آنوریسم ، خونریزی ، و ادم مغزی که بر روی مراکز تنفسی اثر تضعیفی دارند .

2- کاهش فشار داخل جمجه از طریق  هیپرونتیله کردن بیمار به منظور کاهش سطح PaCO2 ( هیپوکسی و هیپرکاپنی موجب اتساع عروق مغزی و افزایش فشار داخل جمجمه می گردند ) .

3- درمان علامتی هیپوکسمی مقاوم که علیرغم حداکثر اکسیژن تجویزی توسط ماسک و سایر روشهای  تجویز اکسیژن بر طرف نشود .

4- درمان کمکی در بیماریهای حاد تنفسی به منظور حفظ سطح مناسب PaCO2  و PaO2  و پیشگیری از کار تنفس اضافی  که می تواند  در نهایت به خسته شدن عضلات تنفسی و بروز رسانی تنفس ختم شود . 

5- اختلال در حرکات قفسه سینه به علت  فلج یا ضعف شدید پعضلات تنفسی در بیماریهای  مثل پولیومیلیت میاستنی گراو ، گیلن باره و آسیبهای وارده به نخاع گردنی در سطح  C1 و C2

6- قطع ارتباط یا جدا شدن قسمتی از قفسه سینه از جناغ سینه ( Flail chest )  به علت شکسته شدن حداقل دو دنده یا بیشتر از حداقل دو ناحیه به صورت یک طرفه  یا دو طرفه  ، یا جدا شدن جناغ سینه از غضرفهای دنده ای با شواهد تحت فشار قرار گرفتن سیستم تنفس .

7- به طور انتخابی متعاقب جراحی قلب باز به مدت 6 تا 24 ساعت به منظور پیشگیری از هیپوکسی و هیپرکاپنی و اسیدوز متعاقب آن که می تواند موجب آسیب میوکارد گردد . 

در جدول زیر موارد استفاده تهویه مصنوعی بر مبنای نتایج آزمایش گاز های خونی شریانی ( ABG )  حجم و ظرفیت ریوی ارائه شده است .