خواب و پیری

خواب و پیری

دکتر محمد اربابی
متخصص روانپزشکی و استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران
خلاصه سخنرانی های اولین سمینار آموزشی اختلالات و روشهای تشخیص و درمان خواب

الگوی خواب در سنین بالا

الگوی خواب در طی بزرگسالی به طور مستمر و مداوم تغییر می‌کند. به عنوان مثال، افزایش میزان خواب مرحله ۱ و کاهش میزان خواب مراحل 3 و 4 شاخص خواب و پیری است. ممکن این تغییرات در مردان بیشتر باشد. با افزایش سن و پیر شدن درصد زمان خواب REM، مقدار کمی (3 -2 درصد ) کاهش می یابد، و مفید و موثر بودن خواب با افزایش سن کاهش می یابد، به طوری که خواب موثر از 86 درصد در 45 سالگی به 79 درصد در 70 سالگی می رسد.

بیدار شدن های کوتاه در افراد مسن شایع است و به میزان 15 بار در ساعت در افراد بدون اختلالات تنفسی، خواب تا بیشتر از 2 برابر این دفعات در افراد دچار اختلالات تنفسی ایجاد می‌شود.

تغییرات نورو هورمونی

تغییرات نورو هورمونی در ساختار خواب، شامل کاهش هورمون رشد ( مرتبط با کاهش خواب مراحل3و4 )، بالا رفتن میزان کورتیزول در شب ( مرتبط با کاهش خواب REM )، و افزایش اینترنترلوکین 6 ( مرتبط با افزایش زمان های بیداری بعد از شروع خواب ) دیده می شود. ناتوانی در تطابق تغییرات ریتم خواب، چرت زدن روزانه، زود خوابیدن در شب ها و زود بیدار شدن در صبح ها از تغییرات سیکل خواب است. چرت زدن ناشی از عوامل متعدد همانند بیماری های بالینی آشکار یا پنهان، یا کاهش عملکرد در هموستازخواب است.

جهت آگاهی بیشتر، این مقاله را نیز مطالعه کنید : بهداشت خواب

بی خوابی در چه سنینی شایع تر است؟

بی خوابی در افراد بالای ۶۵ سال شایع است. یک سوم این افراد است از اشکال در تداوم خواب شاکی هستند و نیمی از آنان شکایت از طولانی شدن زمان به خواب رفتن( زمان نهفته خواب ) دارند.

زنان مسن بیشتر از مردان مسن از مشکلات خواب شاکی هستند و از داروهای خواب‌آور بیشتری استفاده می‌کنند. وجود بیماری های طبی و روانپزشکی نقش مهمی در خواب مختل افراد مسن دارد.

بیماری های طبی فراوانی در افراد مسن وجود دارد که سبب اختلالات خواب می شود و از آن میان می توان به دردهای مزمن مانند آرتریت، شکستگی هیپ، فیبرومیالژی،سردرد و کمردرد، بیماری های قلبی عروقی مانند فشار خون، انفارکتوس قلبی، نارسایی احتقانی قلب و درد قفسه سینه، اختلالات تنفسی مانند آسم و برونشیت، و بیماری‌های سیستمیک دیگر مانند دیابت، ریفلاکس و زخم دوازدهه اشاره کرد.

علاوه بر آن، محدودیت در تحرک، نقایص بینایی، نداشتن ورزش روزانه و مصرف الکل و سیگار، همه منجر به کاهش کیفیت خواب میشوند. بیدار شدن در شب نیز موجب اختلال خواب می شود و برخی شواهد نشان می دهد که یائسگی در زنان باعث کاهش کیفیت خواب خواهد شد.
نقش عوامل روانی در خواب سالمندان مهم است. از دست دادن همسر، وضعیت دشواری است که در بسیاری از افراد مسن می تواند با ایجاد افسردگی، سبب اختلال خواب شود. عواملی همچون بازنشستگی و ترس از مرگ حین خواب نیز می توانند خواب را در افراد مسن مختل کنند. اختلالات تنفسی خواب در سنین بالا شایع است.

۴۴ درصد افراد بالای ۶۵ سال شاخص آپنه بالاتر از ۲۰ بار در ساعت دارند. برخی شواهد نشان می دهند که اختلالات تنفسی خواب وضعیتی وابسته به سن هستند و اهمیت بالینی آن از آنچه در سنین میانسالی دیده می شود متفاوت است.

***       گردآوری و تایپینگ توسط شرکت بنیان طب جراح       ***