روش های اکسیژن درمانی – قسمت چهارم

تولید محتوای آرکاوب 288 بازدید 18 / 02 / 1402 کتاب, مراقبت های ویژه در ICU

۳ – ماسک ذخیره کننده اکسیژن

مانند ماسک ساده صورت هستند که یک کیسه ذخیره اکسیژن دارند (۳-۵). دو نوع ماسک ذخیره کننده وجود دارد:

الف) ماسکهای با استنشاق مجدد بخشی از هوای بازدمی (Partical Rebreathing Mask): این ماسکها با تجویز اکسیژن به میزان ۱۰-۶ لیتر در دقیقه، Fio2 در حدود ۶۰-۸۰ درصد را ایجاد می کنند. این نوع ماسک دارای کیسه ذخیره ساز بوده، ذخیره مصنوعی اکسیژن را افزایش می دهد و در نتیجه Fio2 بیشتری به بیمار می رساند. تقریباً ۱/۳ از هوای بازدمی نیز به کیسه ذخیره ساز برمی گردد که در واقع حجم برگشتی از فضای مرده آناتومیک است که هنوز غنی از اکسیژن بوده، گرم و مرطوب است و حاوی مقدار کمی CO2 .است جهت اطمینان از اینکه بیمار حجم زیادی از هوای بازدمی را مجدداً تنفس نمی کند باید جریان اکسیژن حداقل ۶ لیتر در دقیقه باشد. به نحوی که با هر دم بیش از ۱/۳ از حجم کیسه ذخیره ساز کاسته شود. در غیر اینصورت CO2 نیز می تواند در کیسه ذخیره ساز تجمع یابد و موجب افت درصد اکسیژن داخل کیسه گردد.

ب) ماسکهای بدون استنشاق مجدد هوای بازدمی (Non Rebreathing Mask):

این ماسکها دارای کیسه ذخیره ساز با دریچه یکطرفه هستند که اجازه ورود هوای بازدمی به داخل کیسه ذخیره ساز را نمی دهد بوسیله این ماسکها با تجویز ۱۵-۶ لیتر اکسیژن در دقیقه میتوان Fio2 به میزان ۱۰۰-۹۵ درصد ایجاد کرد. در این نوع ماسک باید کیسه را در مدت دم مورد مشاهده قرار داد کیسه نباید با هر بار تنفس بیش از (۱/۳) از گنجایش خود جمع شود. اگر سرعت جریان اکسیژن ۱۵ ۶ لیتر در دقیقه باشد، میتوان مطمئن بود که کیسه ذخیره پر باقی می ماند.

شکل ۳-۴ ماسک ذخیره کننده اکسیژن

۴ – چادر صورت (Face Tent)

چادر صورت روش دیگری جهت تجویز اکسیژن در سیستم با جریان آهسته اکسیژن است (شکل ۴۴). مزیت مهم این دستگاه آن است که می توان رطوبت زیادی را همراه با آن به مددجو رساند. از معایب آن نیز این است که نمی توان Fio2 را دقیقاً کنترل کرد با این وسیله، توسط تجویز ۸-۴ لیتر در دقیقه اکسیژن، Fio2 در حدود ۴۰% فراهم می گردد.

شکل ۴-۴ چادر صورت

۵ – چادر اکسیژن (Oxygen Tent)

این وسیله بیشتر در اطفال که قادر به تحمل ماسک و کانولای بینی نیستند استفاده می شود (۵-۴). شرایط استفاده از چادر اکسیژن عبارتست از:

کنترل درجه حرارت چادر (در صورتی که اکسیژن گرم تجویز شود، درجه حرارت چادر انقدر بالا می رود که موجب تعریق می گردد به این ترتیب مصرف اکسیژن بدن بالا می رود).
کنترل رطوبت چادر
کنترل از نظر افزایش CO2 زیر چادر (چادر باید تهویه داشته باشد).
استریلیتی چادر (چادر باید بعد از هر بار مصرف ضدعفونی شود).

شکل ۵-۴- چادر اکسیژن

۶- T-Tube یا T-Piece

این وسیله روی لوله تراشه قرار می گیرد و از طریق آن اکسیژن با فشار بالا به بیمار داده می شود (شکل ۴-۶) این ابزار می تواند علاوه بر تجویز اکسیژن توسط مقاومتی که در سر راه بازدم ایجاد می کند، سبب تولید حدود ۵ سانتیمتر آب PEEP شود و از افزایش PaCO2 جلوگیری نماید. میزان جریان مخلوط هوا و اکسیژن درون T-Piece باید ۲/۵ برابر حجم دقیقه ای باشد.

۷- تجویز اکسیژن از طریق ترانس تراکیال

در این روش از طریق جراحی یک کاتتر کوچک از محل غشاء کریکوتیروئید به داخل تراشه وارد و مستقیماً جریان اکسیژن به داخل تراشه برقرار می گردد. استفاده از این روش موجب کاهش مصرف اکسیژن بخصوص در مواردی می شود که بطور مزمن نیاز به اکسیژن تراپی در منزل با کپسول، یا بصورت پرتابل وجود داشته باشد. با این روش می توان Fio2 را به میزان ۳۰ تا ۵۰ درصد افزایش داد. بایستی به بیمار و خانواده در نحوه مراقبت از تراکئوستومی و چگونگی تعویض کاتتر آموزش داده شود (شکل ۴-۷).

ب) سیستمهای با جریان بالای اکسیژن (High Flow System)

ماسک ونچوری (Venturi Mask)

ماسک های ونچوری جهت تجویز اکسیژن با جریان بالا استفاده می شوند شکل (۴-۸) این ماسک ها قابل اعتمادترین و دقیق ترین روش برای تجویز غلظت صحیح و کنترل شده اکسیژن هستند.این وسایل طوری طراحی شده اند که هوای اتاق را با جریان ثابتی از اکسیژن مخلوط کرده، سپس به ریه ها می فرستند. به علت سرمای بالای جریان گاز در این سیستم، همواره میزان ثابتی از اکسیژن در سیستم جریان داشته، هوای اضافی همراه با دی اکسید کربن به وسیله این جریان سریع از زیر ماسک خارج می شود.