تفاوت دستگاه های بای پپ با سی پپ

آپنه یا وقفه تنفسی در خواب به حالتی گفته می‌شود که فاصله زمانی دم و بازدم نامنظم یا طولانی شود. این وضعیت ناخوش‌آیند اگر ادامه داشته باشد ممکن است پیشرفت و باعث بروز اختلالات جدی به ویژه در افراد چاق و سالمند شود. یکی از روش‌هایی که برای درمان بیماران آپنه به کار می‌رود استفاده از دستگاه سی پپ و بای پپ می‌باشد که هر کدام از این دستگاه‌ها منافع خاص خودشان را دارند و وجود یا عدم وجود یک سری ویژگی‌ها باعث تمایز این دو دستگاه از هم شده‌اند.

آپنه خواب

وقفه تنفسی یا آپنه در خواب: در واقع یک اختلال خواب محسوب می‌شود که فرد مبتلا را هنگام خواب دچار خفگی و بدخوابی می‌کند به عبارت دیگر نشانه‌های این بیماری وقفه یا کاهش تنفس در طول خوابیدن است این علائم به مدت کوتاهی مثلا چند ثانیه ولی با تعداد دفعات زیاد -که این تعداد می‌تواند حداقل 10 بار و حداکثر آن صدها بار باشد – ادامه می‌یابد. به هر یک از این دفعات «آپنه» می‌گویند و فرد اکثرا در این شرایط با صدای بلند خرخر می‌کند و بعضی مواقع وی را به صورت ناگهانی با حالت خفگی از خواب بیدار می‌کند.

این سیکل‌ها که به صورت نامنظم سراغ فرد می‌آیند اکثرا وی را متوجه تنگی یا توقف تنفس نمی‌کنند، ولی کیفیت خواب او را پایین می‌آورند به طوری که فرد مبتلا با وجود خواب طولانی در طول روز دچار خستگی شدید می‌شود تحقیقات نشان داده که اینگونه افراد تا هفت برابر بیشتر از افراد عادی در معرض تصادفات هستند. بدن انسان شدیدا به خواب سالم و راحت نیاز دارد ولی آپنه موجب می‌شود تا فرد خواب سالم و راحتی نداشته باشد اگر این روند ادامه داشته باشد و فرد درمان نشود می‌تواند در آینده دلیل سکته، حمله قلبی، دیابت نوع دوم، فشار خون بالا، چاقی، ضعف حافظه و افسردگی وی باشد لذا از دستگاه CPAP و BIPAP برای درمان بیماری‌های آپنه خواب استفاده می‌شود.

درمان آپنه خواب با دستگاه سی پپ CPAP

رایج‌ترین درمان برای بیماری آپنه استفاده از دستگاه CPAP است که خلاصه شده‌ی عبارت continuous positive airway pressure می‌باشد و در اصطلاح به معنی فشار همواره (پیوسته) مثبت هوا است. مکانیسم کار دستگاه CPAP این گونه است که با استفاده از فشار هوای تولید شده توسط دستگاه از طریق لوله به یک ماسک که برروی بینی یا دهان قرار می‌گیرد، عمل می‌کند.

درمان آپنه خواب با دستگاه بای پپ BIPAP

دستگاه BIPAP که خلاصه شده‌ی عبارت Bi-level Positive Airway Pressure می‌باشد در اصطلاح به معنی فشار مثبت راه هوایی در دو سطح است. مکانیسم این دستگاه شباهت زیادی با نحوه کار کردن دستگاه سی پپ دارد یعنی هوا از طریق لوله به یک ماسک فرستاده می‌شود که بر روی بینی قرار دارد. دستگاه CPAP در حالت کلی یک فشار واحد را ارائه می‌دهد در حالی که دستگاه بای پپ یک فشار استنشاقی (دم و بازدم) و فشار معلق را ارائه می‌دهد.

تفاوت دستگاه های بای پپ با سی پپ

هر کدام از دستگاه‌های سی پپ و بای پپ برای اهداف خاصی طراحی و پیاده شده‌اند. وقتی فردی مبتلا به آپنه می‌شود اولین دستگاهی که مورد استفاده قرار می‌گیرد، سی پپ است و دستگاه BiPAP یا Bilevel PAP در اولویت دوم قرار می‌گیرد در واقع وقتی فرد نمی‌تواند دستگاه CPAP را تحمل کند و قادر نیست مشکل تنفس او را حل کند به سراغ بای‌پپ می‌رود. تکنولوژی‌های جدیدی در دستگاه بای پپ به کار رفته که این ماشین را قادر ساخته تا علاوه بر دم به بازدم بیمار نیز کمک کند.

تفاوت عمده دستگاه بای پپ با دستگاه سی پپ در این است که دستگاه Bilevel PAP علاوه بر بیماران آپنه برای بیمارانی که مشکلات تنفسی و ریوی دارند (مانند COPD)، نیز توصیه می‌شود تفاوت فشارها در این دستگاه کمک می‌کند تا گاز دی‌اکسید کربن اضافی بدن از بین برود در واقع دستگاه بای پپ برای بیمارانی که نیاز به حمایت بیشتر تنفسی دارند استفاده می‌شود همچنین برای بیماران مبتلا به نارسایی احتقانی قلب/ عروق کرونر و بیماری‌های ریوی یا عصبی توسط پزشک تجویز می‌شود. اختلاف فشار این دستگاه برای بیماران مبتلا به اختلالات عصبی عضلانی نیز مفید است.

دستگاه سی پپ فشار هوا را به کمک سوراخ‌های بینی به انتهای گلو می‌راند تا مسیر هوا را باز نگه دارد این فشار ثابت نبوده و قابل تنظیم می‌باشد تعدادی از تغییرات پتانسیل در راه انتقال هوا وجود دارد تا جریان هوا را در طول خواب حفظ کند به عبارت دیگر این دستگاه، جریان مداوم (پیوسته) هوا را با یک فشار ثابت که توسط شما تعریف شده، ارائه می‌کند و تمامی آن‌ها به راحتی توسط کاربرانشان قابل تنظیم هستند این فشار هوا اوایل کم است و رفته رفته با خوابیدن بیمار مقدارش زیاد می‌شود.

تفاوت دستگاه های بای پپ با سی پپ در یک جمله:

دستگاه CPAP یک فشار را فراهم می‌کند در حالی که دستگاه BiPAP دو فشار عرضه می‌کند. این دو فشار به ‌عنوان فشار تنفسی هوازی مثبت (IPAP) و فشار خروج مثبت هوایی (EPAP) شناخته‌شده است.

دستگاه بای پپ نسبت به سی پپ دارای انعطاف زیادی است و فشار هوا را موقع ورود و خروج در هنگام دم و بازدم بیمار کنترل می‌کند و این میزان فشار را کاربر می‌تواند با توجه به شرایط بیمار تنظیم کند. زمانی که بیمار خوابیده است طبق حالت برنامه‌ریزی شده تنفس نمی‌کند، Bilevel PAP برای ارائه اکسیژن تنظیم می‌شود. این معمولاً به عنوان حداقل میزان نفس یا “میزان پشتیبان” تعیین می‌شود که حداقل نفس در دقیقه (BPM) را تعیین می‌کند.

این تنظیمات به گونه‌ای طراحی و پیاده‌سازی شده است که تنفس بیمار را در هر دقیقه منظم می‌کند. دستگاه Bipap هوشمندانه‌تر عمل می‌کند و فشار هوا را موقع انقباض کاهش می‌دهد این خود از مزیت‌های استفاده از دستگاه بای پپ به شمار می‌رود یعنی این مقدار انرژی مصرف‌شده را در هنگام خروج محدود می‌کند. به‌عبارت‌دیگر، بیمار با استفاده از دستگاه بای پپ آسان‌تر از سی پپ نفس می‌کشد.

بای‌پپ‌های جدید از نظر اندازه با دستگاه‌های سی‌پپ یکسان بوده و به اندازه‌ی یک جعبه غذا هستند. این ماشین دارای صدای کم و بسیار آرام می‌باشد چرا که جهت خواب راحت بیمار طراحی و پیاده‌سازی شده است و نباید خوابیدن را مختل کند. بیشتر واحدهای بای پپ گزینه‌ای دارند که برای مرطوب کردن غشای مخاطی برای جلوگیری از خشکی ارائه می‌دهند.

شباهت دستگاه بای پپ و دستگاه سی پپ

مکانیسم کار دستگاه CPAP و BiPAP هر دو شباهت زیادی به هم دارند در واقع هر دو از فشار هوا برای درمان اختلال تنفس خواب مثل آپنه استفاده می‌کنند. علاوه بر شباهت مکانیسم، این دستگاه‌ها از تجهیزات مشابهی نیز استفاده می‌کنند از جمله تجهیزات به کار رفته ماسک Capp، شیلنگ، فیلتر، مرطوب‌کننده است. هر دو دستگاه از نسخه قابل‌حمل برخوردار هستند که می‌تواند به راحتی حمل شوند.

نتیجه‌گیری

دستگاه سی پپ و بای پپ هر دو عملکرد مشابهی دارند یعنی با کمک فشار هوا برای درمان اختلالات تنفسی می‌توانند به کار گرفته شوند. این دو دستگاه تفاوت عمده‌ای با هم دارند آن هم اختلاف فشار است یعنی دستگاه سی پپ دارای یک فشار و بای پپ دارای دو فشار است. تصمیم این که از کدام دستگاه استفاده شود باید توسط پزشک با توجه به نوع درمان تنفسی صورت بگیرد.

***      شرکت بنیان طب جراح       ***